Κάποια απ’ αυτά άντεξαν και αντέχουν ακόμα και κάποια άλλα έσβησαν σιγά-σιγά.
Τα κάλαντα
Πρόκειται για ευχετικά τραγούδια που απευθύνονται στους ιδιοκτήτες των σπιτιών και στα μέλη της οικογένειάς τους. Ακούγονται, σε διαφορετική εκδοχή, την παραμονή των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Θεοφανείων. Σίγουρα πρόκειται για ένα από τα πιο ισχυρά έθιμα της περιόδου, έστω κι αν τα τελευταία χρόνια δεν είναι πια τόσα πολλά τα παιδιά που τα ψέλνουν υπό τους ήχους των τριγώνων τους. Οι στοίχοι αυτών των τραγουδιών διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή. Όλα όμως τα κάλαντα των Χριστουγέννων έχουν θέμα την αναγγελία γέννησης του Χριστού και τα πρωτοχρονιάτικα την αναγγελία έλευσης του Αϊ Βασίλη και ευχές για μια καλότυχη χρονιά, ενώ τα κάλαντα των Θεοφανίων έχουν θέμα τη βάπτιση του Θεανθρώπου.
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο
Οι ρίζες του εθίμου φτάνουν στην αρχαία Αγγλία και στη Ρώμη όπου χρησιμοποιούσαν κλαδιά αειθαλών δέντρων για να στολίζουν τα δημόσια κτήρια κατά το χειμερινό Ηλιοστάσιο. Το έθιμο του έλατου ως χριστουγεννιάτικο δέντρο έφτασε στην Ελλάδα μέσω των Βαυαρών. Πριν από το έλατο, στην Ελλάδα οι άνθρωποι τοποθετούσαν στο τζάκι ένα κορμό ή κομμάτι δέντρου το οποίο το έκαιγαν για να κρατήσουν μακριά τους καλικάτζαρους.
Το χριστουγεννιάτικο τραπέζι και το χριστόψωμο
Το εορταστικό τραπέζι των Χριστουγέννων ταυτιζόταν στη συνείδηση των ανθρώπων με το τραπέζι της Παναγίας. Παλαιότερα το Χριστόψωμο, μια κουλούρα ειδικού σχήματος που είχε πάνω της στολίδια από ζυμάρι αποτελούσε αναπόσπαστο στοιχείο του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού. Εδώ και δεκαετίες όμως έχει αντικατασταθεί από το τσουρέκι. Η βάση των φαγητών ήταν το χοιρινό, με εξαίρεση κάποιων περιοχών όπου προτιμούσαν τη γαλοπούλα. Πλέον σε όλη την Ελλάδα έχει επικρατήσει το έθιμο την ημέρα των Χριστουγέννων να σερβίρεται γαλοπούλα. Δεσπόζουσα θέση στο τραπέζι είχαν και εξακολουθούν να έχουν διάφορα γλυκά, όπως δίπλες, κουραμπιέδες και μελομακάρονα. Το ποδαρικό & το σπάσιμο του ροδιού Καθαρό έθιμο της Πρωτοχρονιάς που ισχύει ως τις μέρες μας, χωρίς να έχει χάσει τίποτα από τη δύναμή του. Ήταν και εξακολουθεί να είναι μεγίστης σημασίας για όλους το ποιος θα πρωτοδιαβεί το κατώφλι του σπιτιού μας τον καινούριο χρόνο. Κάποιοι συνηθίζουν ακόμη να σπάνε ένα ρόδι προκειμένου να πολλαπλασιαστούν τα αγαθά του σπιτιού.
Η βασιλόπιτα
Απαραίτητη στο πρωτοχρονιάτικο τραπέζι είναι η βασιλόπιτα της οποίας η ιστορία φτάνει ως την εποχή που ο Μέγας Βασίλειος ήταν επίσκοπος στην Καισάρεια. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μέγας Βασίλειος κατάφερε να γλιτώσει τα χρυσαφικά των πολιτών που είχαν αναγκαστεί να τα δώσουν στον έπαρχο προκειμένου να πληρώσουν τους φόρους που τους ζητούσε. Επειδή όμως, όταν κατάφερε να τα πάρει πίσω δεν ήξερε ποιο χρυσαφικό ανήκε στον καθένα, ο Μέγας Βασίλειος διέταξε να φτιάξουν μικρές πίτες και μέσα στην κάθε μία έβαλε ένα αντικείμενο. Την επόμενη μέρα μοίρασε τις πίτες στους πολίτες και -ως εκ θαύματος- μέσα σε κάθε πίτα βρήκε ο κάθε πολίτης το δικό του χρυσαφικό. Γι’αυτό από τότε συνηθίζουμε, κάθε φορά στη γιορτή του Αγ. Βασιλείου να φτιάχνουμε κι εμείς πίτες και να βάζουμε μέσα νομίσματα.
Το δώρο
Η ανταλλαγή δώρων την Πρωτοχρονιά είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό έθιμο του δωδεκαήμερου,το οποίο όλοι περιμένουν με ιδιαίτερη λαχτάρα και έχει μεγάλες πιθανότητες να μην εξαφανιστεί ποτέ. Τα δώρα αυτά δεν αποτελούν μόνο εκδήλωση αγάπης, αλλά στοχεύουν και να αυξήσουν «συμβολικά» τα αγαθά των αγαπημένων μας προσώπων, έτσι ώστε η αύξηση της περιουσίας τους στην αρχή του χρόνου να προκαλέσει την αύξησή της και κατά την διάρκεια του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου