Τετάρτη 2 Μαρτίου 2011

Ατομικότητα - συλλογικότητα στον παραδοσιακό χορό.


Οι χοροί εκφράζουν έναν μεγάλο βαθμό συλλογικότητας. Αυτό φαίνεται από το ότι:
α)  Τα βήματα είναι απλά ώστε να μπορεί να τα εκτελέσει ο καθένας στο χωριό. Ελάχιστοι είναι οι χοροί που αποκλείουν έναν γέρο ή μια γριά με τη δυσκολία τους - αυτοί απλώς θα τους εκτελέσουν με πιο στρωτά βήματα.
β)  Το ίδιο με τους ρυθμούς - είναι σχετικά αργοί. Αλλωστε πολύ συχνά χόρευαν τραγουδιστά, χωρίς όργανα. Το τέμπο αυξήθηκε πρόσφατα, όταν οι χοροί πέρασαν από τον παραδοσιακό στον φολκλορικό χώρο.
γ)  Η συλλογικότητα φαίνεται και από τον σχηματισμό: κυριαρχεί ο ανοιχτός κύκλος. Ο κλειστός κύκλος (που δείχνει τον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό συλλογικότητας) μπορεί να είναι πολύ σπάνιος, οι ζευγαρωτοί όμως χοροί (που δείχνουν λιγότερη συλλογικότητα από τον κύκλο) είναι λίγοι και οι μοναχικοί ακόμα λιγότεροι.
δ)  Το πιάσιμο είναι σφιχτό, φέρνει τα σώματα πολύ κοντά. Σε κοινότητες με ακόμα μεγαλύτερη συνοχή τα σώματα χορεύουν σχεδόν εξ επαφής, όπως σε μέρη ορεινά με πιάσιμο από τα μπράτσα (Πωγωνίσιος, Τσακώνικος) ή σε νησιά με πιάσιμο σταυρωτό (Πάνω Χορός Καρπάθου, Σούστα Ρόδου).
ε)  Οι χοροί κρατούν πολλή ώρα, ώστε το άτομο να βυθίζεται στη σύμπραξη, να γίνεται ένα με το σύνολο. Ας μην παρασυρόμαστε απ' τη σημερινή κατάσταση όπου τα κομμάτια κρατούν δύο-τρία λεπτά, τη διάρκεια που επέβαλαν οι δισκογραφικές εταιρείες. Στα πανηγύρια και στους γάμους κρατούσαν δέκα φορές περισσότερο. Ετσι ο χορευτής είχε τον χρόνο να χαλαρώσει, να αφεθεί, να συνειδητοποιήσει ότι δεν είναι παρά μέρος ενός πολυπρόσωπου οργανισμού που λέγεται κοινότητα. Η συνεχής επανάληψη της μελωδίας και της κίνησης ενεργεί όπως ένα νανούρισμά και οδηγεί σε μια συλλογική υπνωτική κατάσταση.

Δεν υπάρχουν σχόλια: